شناسایی اجزای شیمیایی اسانس گیاه نعناع فلفلی با مقایسه روش های کلونجر با hs/spme و محاسبه برخی واکنش های پریسیکلی برای اجزای شیمیایی شناسایی شده با استفاده از روش مکانیک کوانتمی dft

چکیده در طب داروهای گیاهی، در پاره ای موارد برای درمان بیماری باید گیاه جوشانده شود و به صورت دم کرده مصرف گردد. یکی از اهداف این تحقیق بررسی تاثیر حرارت دادن بر روی ترکیبات اسانس گیاه نعناع فلفلی است و هدف دیگر بررسی مکانیزم این تغییرات شیمیایی است. ترکیبات اسانس بخش های هوایی گیاه نعناع فلفلی (mentha piperita l.) که در منطقه گره بان (جنوب شرقی کرمانشاه) کشت شده بود (برداشت با نظارت از مزرعه) به دو روش تقطیر با آب و میکرواستخراج با فاز جامد در فضای فوقانی hs/spme استخراج و با gc/ms شناسایی شدند. 39 ترکیب و 41 ترکیب در اسانس، به ترتیب با روش های تقطیر با آب و hs/spme شناسایی شدند. ترکیبات اصلی با روش تقطیر با آب: منتول (34/45%)، منتون (04/16%)، منتوفوران (91/8%)، سیس کارن(70/8%)، 1،8-سینئول (46/4%)، نئومنتول (24/4%)، لیمونن (22/2%). و بیشترین ترکیبات با روش :hs/spme منتول (38/29%)، منتون(88/16%)، سیس-کارن(39/14%)، منتوفوران (38/11%)،1،8-سینئول (45/9%)، ترانس کاریوفیلن (76/2%)، نئومنتول (37/2%)، بتا-پینن (26/2%)، آلفا-پینن (55/1%)، جرماکرینd- (41/1%)، ترانس-سابینن هیدرات (28/1%)، نئو ایزو منتیل استات (02/1%). مقایسه ی نتایج این دو روش نشان می دهد که درصد ترکیبات اسانسی با یکدیگر متفاوت است. زیرا واکنش های شیمیایی متنوعی مربوط به اسانس این گیاه در حرارت بالای روش تقطیر با آب و در شرایط ماتریکس بخار آب رخ می دهد. این اختلاف ترکیبات که نتیجه ی تاثیر گرما در روش تقطیر با آب است، منجر به بروز خواص دارویی متفاوتی برای گیاه می شود. به عنوان نمونه در مورد نعناع فلفلی میزان منتول 16% افزایش یافته است و باعث می شود خاصیت درمانی آن مانند قابض بودن و درمان مشکلات مرتبط با معده بیشتر شود. با مقایسه ترکیبات این دو روش می توان پی برد که بر روی این ترکیبات چه واکنش های شیمیایی انجام شده و به چه ترکیباتی تبدیل شده اند. بیشترین ترکیب در روش کلونجر منتول (45%) بود در حالی که در روش hs/spme میزان منتول 29% بود. این نتایج نشان می دهند، ترکیباتی در اسانس گیاه قبل از اعمال حرارت وجود داشتند که به دلیل حرارت و محیط آبی (ماتریس بخار آب) به منتول تبدیل شده اند. به عنوان مثال، سیس-کاران (7/5%) با آب گیری به منتول تبدیل شده است. همچنین 1و8-سینئول (2/2%) به لیمونن تبدیل شده است. تعدادی از واکنش های تبدیل حرارتی برای برخی از اجزای اسانس با درصد فراوانی بالا بررسی شده است و از نقطه نظر تئوری با روش مکانیک کوانتومی سطوح انرژی ترکیبات در حین تغییرات شیمیایی مورد بحث قرار گرفته و انرژی فعال سازی برای برخی از واکنش ها محاسبه و نشان داده شده است. همچنین در این تحقیق برخی ضرایب دارویی مانند لگاریتم توزیع بین اکتانل و آب (logkow) برای ترکیبات اسانسی این گیاه با درصد بالا محاسبه شده است.